کتاب کار با عنوان اصلی Work اثر لارس اسوندسن است که دغدغه اصلی نویسنده در آن معنای کار است. لارس در این کتاب بیشتر از هر چیزی به بُعد اگزیستانسیالیستی کار می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا از دیدگاهی متفاوت و جدید به موضوع کار نگاه کند.
لارس اسوندسن، فیلسوف نروژی و استاد دپارتمان فلسفه در دانشگاه برگن است و چندین کتاب مختلف او به فارسی ترجمه شده است. کتاب کار از این نویسنده دوازدهمین کتاب از مجموعه تجربه و هنر زندگی از انتشارات گمان است. مجموعه تجربه و هنر زندگی به مسائلی فلسفی می‌پردازد که راه زندگی هرکس را مشخص می‌کند و می‌توان گفت این کتاب، یکی از مفیدترین کتاب‌های مجموعه است. کتابی که درباره موضوعی کلیدی صحبت می‌کند.
در قسمتی از پشت جلد کتاب کار آمده است:
کار چه نقشی در جستجوی ما برای یک زندگی معنادار و رضایتبخش دارد؟ برای همه ما لحظاتی پیش آمده که آرزو کرده‌ایم کاش مجبور نبودیم حتی یک روز دیگر کار کنیم. اما در واقع دنیای بدون کار دنیایی ملال‌آور و ناامیدکننده خواهد بود. کار به زندگی ما احساس معنادار بودن و هدفمندی می‌بخشد، هویتمان را شکل می‌دهد و برایمان شبکه‌ای اجتماعی می‌سازد. اسوندسن با گذری بر فلسفه، تاریخ، ادبیات و حتی سریال‌ها و ترانه‌های روز می‌کوشد تصاویری به دست دهد از ابعاد متنوع کار.
در کافه‌بوک کتاب‌های مختلفی از مجموعه تجربه و هنر زندگی از نشر گمان را معرفی کرده‌ایم. کتاب‌هایی که هر کدام به سهم خود بسیار مفید و چالشی هستند. برخی از کتاب‌های مجموعه تجربه و هنر زندگی که معرفی شده‌اند عبارت است از:
در ادامه با معرفی کتاب کار با ما همراه باشید.
کتاب کار
در درجه اول، این کتاب یک کتاب فلسفی محسوب می‌شود و در آن مقوله کار از دیدگاه فلسفی بررسی می‌شود. خواننده در سراسر کتاب می‌تواند نظرات فیلسوفان مختلف مانند ارسطو، سقراط، برتراند راسل و… را در مورد کار و مسائل پیرامون آن مشاهده کند. اما همان‌طور که احتمالا می‌دانید، کتاب‌های مجموعه تجربه و هنر زندگی هرچند که فلسفی هستند زبان پیچیده‌ای ندارد و هر خواننده‌ای می‌تواند به راحتی آنها را بخواند. لارس اسوندسن نیز در این کتاب با زبانی ساده موضوع کار را از دیدگاه‌های مختلف – با تاکید بر بعد فلسفی – بررسی می‌کند.
جدا از مقدمه لارس اسوندسن در ابتدای کتاب، کتاب کار در نه فصل به شرح زیر نوشته شده است:
- تاریخچه مختصر فلسفه کار
- کار و معنا
- توزیع کار
- کار و تفریح
- مدیریت شدن
- دستمزد
- کار در عصر وفور
- پایان کار؟
- زندگی و کار
در مقدمه کتاب، لارس نگاهی گذرا به شغل پدرش – لوله‌کشی در یک کارگاه کشتی‌سازی – می‌اندازد و آن را با شغل خودش – فیلسوف بودن – مقایسه می‌کند. خیلی سریع به خواننده نشان می‌دهد که کار از گذشته تاکنون چقدر دستخوش تغییر و تحول بوده است و ممکن است در آینده چه تغییراتی داشته باشد. همچنین چند نکته درباره کتاب را به خواننده گوشزد می‌کند. یکی از این نکات عبارت است از:
من به مسائل مربوط به جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت، معلولیت، مهاجرت و جهانی‌سازی چندان نخواهم پرداخت. به منابع مختلف فلسفی، تاریخی و جامعه‌شناسی متوسل خواهم شد، اما در عین حال مخاطبم خواننده عادی است. همچنین تمرکز من بر جوامع غربی خواهد بود، زیرا پرداختن به وضعیت کار مردم در کشورهای در حال توسعه، مجال دیگری می‌طلبد. (کتاب کار – صفحه ۱۸)
مطالب دیگری هم در مقدمه، قبل از شروع مباحث اصلی کتاب بیان می‌شود، و مهم‌ترین چیزی که در این مقدمه به آن پرداخته می‌شود این سوال است که: کار چیست و اساسا چگونه می‌توان کار را تعریف کرد؟
در فصل اول کتاب، فلسفه کار و کار کردن بررسی می‌شود و نویسنده به این موضوع می‌پردازد که در گذشته چه دیدگاه‌هایی نسبت به کار وجود داشته است. چطور عده‌ای کار را نفرین می‌کردند و عده‌ای دیگر آن را تکلیفی پرمعنا می‌دانستند. در فصل دوم کار و معنا بررسی می‌شود. فصلی چالشی و جذاب که می‌تواند برای خواننده ارزشمندترین فصل کتاب باشد زیرا با او دیدگاهی جدید پیرامون معنای کار می‌دهد:
اگر قرار باشد کار را واقعا تجربه‌ای بامعنا تلقی کنیم، باید در خود کار هم چیزی یافت شود، نوعی معنای ذاتی، نه صرفا حق‌الزحمه. (کتاب کار – صفحه ۸۲)
در فصل‌های بعدی مسائلی مطرح می‌شود که با رشد کار ایجاد شده‌اند، مانند توزیع کار، مدیریت، دستمزد دادن و موارد دیگر. دو فصل نهایی کتاب نیز بسیار خواندنی است که در آن نویسنده به مخاطب نشان می‌دهد که کار جز جدایی‌ناپذیر از زندگی است و بهتر است بفهمیم کار چه نقشی در زندگی ما بازی می‌کند.
[ لینک: معرفی کتاب اسطوره سیزیف ]
درباره کتاب کار
تقریبا همه ما این بیت از شعر محمدتقی بهار را خوانده‌ایم که می‌گوید: برو کار می‌کن، مگو چیست کار – که سرمایهٔ جاودانی است کار. در طول سال‌ها هم در مدرسه و هم در خانواده نیز به اهمیت کار اشاره شده است. اما شاید این موضوعات مربوط به گذشته باشد. در دنیای امروز انجام دادن یک کار و داشتن یک کار تازه شروع ماجرا است.
براساس کتاب کار، امروزه انتظار ما از کار کردن بسیار بالا رفته و احتمالا همه ما به دنبال یافتن معنایی بزرگ‌تر و عمیق‌تر از مفهوم کار هستیم و اگر این معنا را در کار پیدا نکنیم به احتمال بسیار زیاد به آن کار فقط به چشم یک ابزار نگاه میکنیم. چیزی که شایسته جایگاه ارزشمند کار نیست. ما در دنیای امروز لازم داریم که کار تاثیرگذار و معنی‌دار انجام دهیم. دوست داریم کار ما نتیجه مطلوبی داشته باشد. معنای خاصی به زندگی خود ما و زندگی دیگران ببخشد. چه‌بسا اگر این‌طور نباشد، کار، ما از زندگی خسته کند. آن را چیز بیهوده‌ای بدانیم که به هیچ‌وجه سرمایه جاودانی نیست.
حتی موضوع فراتر از این است که شما با دستمزد بیشتر به کار علاقه‌مند شوید. یا با پیشرفت در آن کار به رضایت برسید. کار در دنیای امروز جزئی از هویت ما محسوب می‌شود و ما لازم داریم خود را در کاری که انجام می‌دهیم ببینیم.
فصل کار و معنا در کتاب، با یک مثال فوق‌العاده جالب توجه شروع می‌شود:
دوست من اولاف برای آنکه در زمان تحصیل مخارجش را تامین کند در اداره پست کار می‌کرد. کارش این بود که کیسه‌های پستی را پشت‌ورو کند و ببیند که نامه‌ای آن ته گیر کرده یا نه. یک روز وقتی داشت کیسه‌ای را خالی می‌کرد، بیهودگی محضِ زندگی انسان پیش چشمش نمودار شد و مثل بچه‌ها زد زیر گریه. اما از آنجایی که پروتستان خوبی بود، در همان حال که به پهنای صورت اشک می‌ریخت به کارش هم ادامه داد. مشکل این بود که می‌دید کارش هیچ پایانی ندارد، همیشه کیسه پستی دیگری در راه بود. هیچ پیشرفتی در آن کار وجود نداشت؛ فقط تکرار ابدیِ همان کار قبلی بود. (کتاب کار – صفحه ۵۷)
ممکن است هر کسی در کار خود با چیزی روبه‌رو شود که اولاف با آن روبه‌رو شد. بنابراین ما باید به دنبال درکی عمیق‌تر از کاری که انجام می‌دهیم باشیم. باید به دنبال معنای کار باشیم. این کتاب شاید به ما در این مسیر کمک کند. پیشنهاد ما این است که اگر از کار خود ناراضی هستید و یا اگر فکر می‌کنید گرفتار بی‌هویتی در رابطه با کار شده‌اید، این کتاب را مطالعه کنید. قطعا نباید از این کتاب انتظار معجزه داشته باشید، اما می‌توانید انتظار داشته باشید که این کتاب جرقه‌های کوچکی در دل شما روشن کند.
[ لینک: رمان آبلوموف ]
جملاتی از متن کتاب کار
کار می‌تواند با دستمزد یا بی‌دستمزد، سرگرم‌کننده یا کسالت‌آور، آزادی‌بخش یا شبیه به بردگی باشد. کار برای بعضی‌ها نفرین است و برای بعضی دیگر موهبت و برای خیلی از ما، ملغمه‌ای است از هردو. برتراند راسل در فتح نیکبختی یادآور می‌شود که: «در کار، هر درجه‌ای دیده می‌شود، از طرفا رهایی از کسالت تا عمیق‌ترین شادی‌ها، که این بسته به ماهیت کار و توانایی‌های کارگر است.» (کتاب کار – صفحه ۲۷)
ظاهرا کار برای شکل‌گیری برداشت ما از هویتمان ضروری است. وقتی آگهی ترحیم کسی را می‌خوانیم، کار او معمولا در توصیف زندگی‌اش نقش پررنگی دارد. وقتی آدم‌ها را برای اولین بار ملاقات میکنیم معمولا می‌پرسیم که کارشان چیست، به این معنی که برای تامین زندگی چه می‌کنند، انگار که این آگاهی می‌تواند فورا به ما بفهماند که آنها چه جور آدمی هستند. (کتاب کار – صفحه ۲۹)
ایمانوئل کانت مدعی است که انسان‌ها تنها حیواناتی هستند که نیازی وجودی به کار دارند. (کتاب کار – صفحه ۵۹)
یک جنبه از معنایابی در کار، لذت‌بردن از خودِ آن فعالیت در حین انجام‌دادنش است. این نوع معنا معمولا خیلی زود از بین می‌رود. به‌جز این پرسشی بزرگ‌تر و وجودی‌تری هم مطرح است و آن دلیل کاری است که انجام می‌دهیم. اینکه آیا واقعا زندگی‌مان غنی و معنادار است؟ دامنه این سوال قطعا گسترده‌تر از صرفا کار ماست؛ این سوال در مورد کل زندگی ماست. از آنجا که کار بخش بسیار مهمی از زندگی ماست، این پرسش هم پیش می‌آید که کار ما چقدر با تلاش کلی‌مان برای برخورداری از یک زندگی پرمعنا سازگار است. (کتاب کار – صفحه ۸۱)
آرزوهای فرد درباره زندگی کاری‌اش لزوما با نیازهای جامعه سازگار نیستند. اگر از بچه‌ها بپرسید که وقتی بزرگ شدند می‌خواهند چه کاره شوند، بعید است که جوابشان کار کردن در فاضلاب یا چیدن اجناس در قفسه‌های سوپرمارکت باشد. با اینکه آدم‌ها وقتی بزرگ می‌شوند ناگزیر به طیف وسیع‌تری از شغل‌های مطلوب و نامطلوب تن در می‌دهند، باز هم اولویت‌های دوران کودکی‌شان تا حدی با آنها باقی می‌ماند. بعضی از آنها در نهایت سر از کاری درمی‌آورند که اصلا تمایلی به انجام‌دادنش ندارد. چه کسی نامطلوب‌ترین کارها را انجام می‌دهد؟ بالاخره یکی باید این کار را بکند. نمی‌گوییم کار کردن در فاضلاب یا چیدن اجناس در قفسه‌های سوپرمارکت شغل‌های «پستی» هستند. فقط می‌خواهم بگویم که این شغل‌ها نوعا نصیب آنهایی می‌شود که دامنه انتخابشان نسبت به بقیه محدودتر است و تا حدی «گرفتار» شغل‌هایی شده‌اند که مزایای درونی و بیرونی کمتری دارند. (کتاب کار – صفحه ۹۳)
دوست دارید چقدر دستمزد بگیرید؟ پاسخ بدیهی ظاهرا این است: هرچه بیشتر بهتر. تقریبا همه دستمزد بالاتر را به دستمزد کمتر ترجیح می‌دهند چون ما تصور میکنیم به نحوی از دستمزد بالاتر به رضایت بیشتری دست می‌یابیم. اما تحقیقات درباره نیکبختی – یا اسمی که اینگونه تحقیقات روی آن گذاشته‌اند، یعنی سعادت درونی – نشان می‌دهد که این ارتباط میان دستمزدِ بالاتر و رضایتِ بیشتر چندان هم بدیهی نیست. (کتاب کار – صفحه ۱۴۹)
اگر هدف ما رسیدن به سعادت در زندگی باشد – و ادعای ارسطو درست باشد که سعادت تنها چیزی است که ما فی‌نفسه هدف می‌دانیم – آنگاه کار احتمالا نقش مهمی در جستجوی ما به دنبال سعادت ایفا می‌کند. پس باید آگاه باشیم که جنبه‌هایی از کار – مثل دستمزد بالاتر و ترفیع – عموما تاثیر بسیار اندکی بر رضایت کلی ما دارند. به نظر می‌رسد که مزایای درونی کار خیلی مهم‌تر از مزایای بیرونی آن است. (کتاب کار – صفحه ۲۰۲)
مشخصات کتاب
- عنوان: کار
- نویسنده: لارس اسوندسن
- ترجمه: فرزانه سالمی
- انتشارات: گمان
- تعداد صفحات: ۲۲۸
- قیمت چاپ چهارم – زمستان ۱۳۹۵: ۱۴۵۰۰ تومان
- مجموعه تجربه و هنر زندگی
👤 نویسنده مطلب: سروش فتحی
نظر شما در مورد کتاب کار چیست؟ آیا تا به حال از مجموعه تجربه و هنر زندگی کتابی مطالعه کرده‌اید؟ لطفا اگر این کتاب را خوانده‌اید حتما نظرات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید.
» معرفی چند کتاب فلسفی دیگر:
