کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد با عنوان فرعی: مهارتهای رفتاری گفتمانی برای کمک به کنترل طغیانهای هیجانی و رفتارهای پرخاشگرانه فرزند شما، یک کتاب علمی در زمینه مشکلات عاطفی، اختلالات رفتاری و رواندرمانی در مورد کودکان است. رویکرد اصلی این کتاب استفاده از رفتار درمانی دیالکتیکی برای تربیت کودکی است که هیجانات شدید دارد. این کتاب برای کودکان ۵ تا ۱۲ سال طراحی شده است اما شواهد حاکی از آن است که برای والدین فرزندانی که از سنین بیشتری برخوردارند نیز مفید بوده است.
پشت جلد، قسمتی از متن کتاب در صحفه ۸۴ آمده است که شایسته توجه فراوان است:
[ لینک: آیا مادر خوبی هستم؟ ]
رفتار درمانی دیالکتیکی چیست؟
رفتار درمانی دیالکتیکی یا رفتار درمانی گفتمانی Dialectical Behavior Therapy روشی برای کمک به افرادی است که نمیتوانند هیجاناتی را که منجر به رفتارهای نامطلوب میشود، مدیریت کنند.
این هیجانات در کودکان بسیار واضح است. در نظر بگیرید در یک فروشگاه مواد غذایی شما از کودک خود میخواهید برخی از چیزها را نادیده بگیرد، در این حالت او نمیتواند هیجانات خود را کنترل کند و مدام جیغ میکشد و گریه میکند. یا در نظر بگیرید شما نمیتوانید به کودک خود «نه» بگوید، چون او به شکل نامناسبی عصبانی میشود. و دیگر مثالهایی از این قبیل که هر پدر و مادری نمونههای بسیاری از آن را مشاهده کرده است.
رفتار درمانی دیالکتیکی در تلاش برای حل این قبیل مشکلات، دو کار انجام میدهد:
- رفتارهایی نو و موثر جهت جایگزین کردن رفتارهای خطرناک و مشکلساز
- چگونگی گفتمانی فکر کردن به منظور پذیرش دیدگاههای مختلفی که به نظر با واقعیت در تناقض هستند.
در واقع در کتاب «تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد» این روش درمانی به افراد آموزش داده میشود. این کتاب سعی دارد به شما یاد دهد که چطور بهتر فکر کنید، بهتر احساس کنید و بهتر رفتار کنید تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشید.
خلاصه کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد
همانطور که گفته شد کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد بر پایه روش رفتار درمانی دیالکتیکی نوشته شده است. در فصل ۱ و ۲ پس زمینه، پایه و اساس مهارتهای رفتار درمانی دیالکتیکی مانند ذهن هیجانی، منطقی و خردمند – اعتبار بخشی (که هستههای حقیقت را از میان امواج هیجانات کودکان کشف میکند)، باطل سازی غیر عمدی، داستان (که یکی از روشهای رفتار درمانی دیالکتیکی است که هیجانات را به نمایش میگذارد و سپس مؤلفهها و اجزاء داستان مورد تحلیل قرار میگیرد)، مفروضات رفتار درمانی دیالکتیکی و… مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا در فصلهای بعد کاربرد آنها را در تربیت فرزند خود مشاهده نمایید. در فصل ۶ کتاب اصول رفتار درمانی از زبان پیچیده علمی به زبان ساده تبدیل و تشریح شده است و والدین میتوانند متوجه شوند که رفتارها چگونه آموخته میشوند، چگونه فراموش میگردند و چگونه رفتارهای جدید را میتوانند جایگزین نمایند.
کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد دارای یازده فصل به شرح زیر است:
- احساسات و شدت هیجانات کودک شما
- فرزندپروری کارآمد
- درک آنچه که کودکتان میگوید
- واکنش نشان دادن به هیجانات شدید کودکتان
- آموزش مدیریت احساسات به کودکتان
- اصول رفتاری و رفتارهای مشکلساز
- حفظ انتظارات، محدودیتها و کارهای روزمره معمول
- کاهش طغیانهای شدید خشم، پرخاشگری و سایر رفتارهای مشکلساز
- مشکلات مربوط به مدرسه
- تاثیر هیجانات شدید بر کل خانواده
- مراقبت از خود و پرداختن به زندگی شخصی
برخی اوقات والدین آن قدر سرگرم امور مربوط به کودکان خود میشوند که خودشان را فراموش میکنند و از این نکته غافل میمانند که پدر و مادرها نیز نیاز به رسیدگی و مراقبت از خود دارند. فصل آخر این کتاب صرفاً به این موضوع پرداخته است و برای این نکته آنقدر اهمیت قائل شده است که در مقدمه کتاب توصیه شده است که فصل آخر را در ابتدا مطالعه نمایند.
یکی از مشکلاتی که والدین در خصوص کودک خود مواجه خواهند شد، مشکلات مربوط به مدرسه میباشد. بعبارتی دیگر اگر کودکتان در حال دست و پنجه نرم کردن با هیجانات شدید است مدرسه میتواند موضوعی چالش برانگیز برای او و شما باشد که در فصل ۹ کتاب سعی شده است تا چالش هایی که کودکان و والدین با آنها روبرو هستند را بررسی نماید.
کودکان نسخه کوچکتری از یک انسان بزرگسال نیستند بلکه در دنیایی متفاوت از بزرگسالان زندگی میکنند و مطالعه این کتاب والدین را یاری مینماید تا با دنیای کودک خود بیشتر آشنا شوند.
کودکان معمولاً از توصیف و بیان آنچه که در ذهنشان است احساس ناتوانی میکنند و همین موضوع میتواند عاملی بر اضطراب و حل نشدن مشکلاتشان باشد. در این کتاب راههایی وجود دارد که والدین را یاری مینماید تا به ذهن کودکان خود نفوذ کنند تا ماهیت آنچه که تجربه می کنند را متوجه شوند. وجود این کتاب میتواند به منزله حضور یک مشاور کودک در خانه شما باشد. این کتاب از زمره کتابهایی است که والدین را علاقهمند به چندین بار مطالعه آن میکند.
کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد نکات مثبت زیادی دارد اما یکی از برجستهترین آنها این است که این کتاب صرفاً تئوری نیست. شما با یک کتاب خشک و دانشگاهی روبهرو نیستید که فقط به بررسی مشکلات کودکان پرداخته باشد. شما با کتابی روبهرو هستید که همان دغدغههایی را دارد که هر پدر و مادری دارد. با کتابی روبهرو هستید که راهکار ارائه میدهد، داستانهای کوتاه در آن گنجانده شده است که ممکن است خود شما هم آنها را تجربه کرده باشید. همچنین این کتاب تمرینهای مختلفی در خود دارد که با انجام دادن آنها میتوانید روش رفتار درمانی دیالکتیکی را کاملا یاد گرفته و به کار ببرید. در پایان هر فصل نیز خلاصهای از مطالب ارائه شده است که میتوانید بارها و بارها به آن مراجعه کنید.
مطالعه این کتاب باعث افزایش هوشیاری والدین شده و باعث میشود تا به اهمیت همکاری و تعامل و ثبات در عملکرد، بیشتر پی ببرند و متوجه شوند که خواهر و برادرها و سایر افراد (مانند پدر بزرگ و مادربزرگ ها و سایر افراد فامیل) چگونه میتوانند در این زمینه نقش ایفا نمایند.
به طور کلی، خواندن این کتاب و یادگیری روش رفتار درمانی دیالکتیکی به هر پدر و مادری برای تربیت بهتر فرزندانشان کمک میکند. فراموش نکنید که تربیت فرزند چیزی شبیه به دویدن از نوع ماراتن است.
در قسمتی از مقدمه کتاب نیز میخوانیم:
تلاش این کتاب این است که فرصت یک زندگی خوب در کنار فرزندانمان را در اختیار ما قرار دهد، بنابراین با مطالعه این کتاب به خودتان و فرزندتان کمک کنید تا کارهای بهتر و مفیدتری انجام دهید. مترجم نیز در هر قسمتی از کتاب که لازم بوده است در پاورقی توضیحاتی را اضافه نموده است تا مطالعه کننده با ابهامی مواجه نگردد.
جملاتی از متن کتاب تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد
هیجانات انسان چیزی نیست که بخواهد در خلاء بوجود آید، بلکه آنها نتیجه واکنشهای روانشناختی و یا فرآیندهای شناختی ما هستند.
کودکانی که عزت به نفس آنها پایین میباشد، الگوهای شدیدی از تصورات منفی را نیز با خود به همراه دارند و اینگونه تصورات در تعریف آنها از خودشان تأثیرگذار است. برای مثال وقتی کودکی به طور پی در پی با شکست مواجه میشود و در عین حال تصور منفی و شکستپذیری را نیز در خود تجربه میکند، ممکن است خود را بعنوان یک شخص درمانده و ناتوان در نظر بگیرد و افکاری نظیر «من نمیتوانم مانند سایر افراد در کلاس هر کاری را انجام دهم» ، «من یک فرد بی ارزشی هستم»، «هیچ کسی علاقهای ندارد تا با من دوست باشد» ، «همه فکر میکنند من آدم خنگ و کودنی هستم» و… در او بوجود آید. چنین تصوراتی تنها به زمان حال او مربوط نمیشود، بلکه به خاطر اینکه در ناخودآگاه او این تصورات حک شده است، آینده او را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. در واقع عزت به نفس یک عامل اصلی و اولیه برای ساخت و حفظ سلامت روانی، هیجانی و اجتماعی میباشد و نقش عمدهای را در پیشرفت تحصیلی برعهده دارد.
رفتارها میتوانند تغییر کنند و واکنشهای رفتاری کودکان ریشه در شخصیت آنها ندارد بلکه براساس چیزهایی است که یاد گرفتهاند. درک کردن کودکتان و همینطور کمک کردن به او، به یادگیری شما در خصوص تفکیک او از رفتارش وابسته است. در واقع میتوان گفت کودک شما برابر با رفتارش نیست و رفتارهای او چیزی است که انجام میدهد نه چیزی که هست.
پذیرفتن اینکه کودک شما باید تغییر کند، به این معنا نیست که او کودکی بد، غیرقابل قبول و گناه کار برای اتفاقاتی است که در گذشته انجام داده است. در صورتی که کودک شما احساس مورد قضاوت و سرزنش قرار گرفتن را نداشته باشد، تمایل و اشتیاق بیشتر و همینطور توانایی بیشتری را برای پذیرفتن بازخوردها و راهنماییهای شما، از خود نشان خواهد داد.
طبیعی است که به عنوان یک والد، تمایلی ندارید که دلنگرانیهای خود از مسائل و مشکلاتی که با آنها روبهرو میشوید را به فرزندتان منتقل کنید. اما این موضوع به این معنی نیز نیست که نمیتوانید هیچ احساسی را با کودکتان در میان بگذارید.
اگر از تقویت کنندهای بر افزایش رفتار خاصی به طور مداوم استفاده میکنید اما تغییر موردنظر حاصل نمیشود، بنابراین تقویت کننده مناسبی را انتخاب نکردهاید.
وقتی که کودکتان شروع به اوقات تلخی میکند، از این بابت نترسید و سعی کنید چشمپوشی کرده و آن را نادیده بگیرید – حتی اگر در مکانهای عمومی رخ دهد. هنگامی که کودکتان بهجای اوقات تلخی، خواستههای خود را با صحبت کردن با شما مطرح میکند و یا برای فرو نشاندن آن به اتاقش میرود، از ارائه پاداشها غافل نباشید. انتخابهای موثر در این زمینه ممکن است به معنای نشان دادن چند دقیقه توجه به کودکتان باشد، حتی اگر در وضعیت پر مشغهای باشید.
شما نمیتوانید بدون اینکه مراقبت مناسبی را از خودتان داشته باشید، از کودکانتان مراقبت کنید یا آرامش خود را در مواجه با مشکلات روزانه حفظ نمایید. زمانی که در هواپیما نشستهاید را به خاطر آورید، هنگامی که مهماندار به شما یادآوری میکند که اگر فشار هوا کاهش پیدا کند ماسک اکسیژن از محفظۀ بالای سر شما پایین میآید و در این لحظه ابتدا باید آن را بر روی دهان و بینی خودتان بگذارید و سپس ماسکهای دیگر را برای افراد تحت مراقبت خود بکار گیرید. بدون اینکه اکسیژن به شما برسد، شما نمیتوانید به کودکانتان کمک کنید که ماسکهای خودشان را استفاده نمایند. همین اصل در اینجا نیز کاربرد دارد، چون اگر شما کم توان و فرسوده باشید نمیتوانید نیازهای خانواده خود را مرتفع نمایید. در صورتی که از خودتان مراقبت کنید، از دیگران نیز راحت تر میتوانید مراقبت نمایید.
مشخصات کتاب
- عنوان: تربیت فرزندی که هیجانات شدید دارد
- رفتار درمانی دیالکتیکی
- نویسنده: پت هاروی – جنین پنزو
- ترجمه: دکتر منصور عبدی – محمدرضا آقاشاهی
- انتشارات: نوای دانش
- تعداد صفحات: ۲۹۲
- قیمت: ۳۰۰۰۰ تومان
- برای تهیه کتاب با شماره ۰۹۳۷۰۵۸۹۹۴۹ تماس حاصل فرمائید.
نظر شما در مورد شیوه رفتار درمانی دیالکتیکی چیست؟ آیا در مورد این روش اطلاعاتی دارید و یا از آن بهره بردهاید؟ لطفا نظرات ارزشنمد خود را با ما در میان بگذارید.