کتاب خاطرات یک ابله سیاسی روایتگر زندگی مردمی است که در فجایعی که کشورشان باعث و بانی اصلی آن بوده نقشی نداشتند اما آتشی که دولتمردانشان راه انداختند به‌ناگزیر دامن آن‌ها را نیز گرفته و آن‌ها هم در این آتش می‌سوزند.
یاسمینا تشانویچ، در خلال جنگ کوزوو و زیر حملات هوایی ناتو، با نوشتن خاطرات روزانه‌اش روایتی دست اول از زندگی در منطقه‌ی جنگی ارائه می‌دهد. این خاطرات نشان می‌دهد گرفتار شدن در کشوری که به سبب سیاست‌های حکومتش منزوی شده است و شهروندانش باید تاوان جنایات دولتمردانشان را بپردازند چه حسی دارد. کتاب خاطرات یک ابله سیاسی برگزیده‌ی انجمن جهانی قلم در سال ۲۰۰۰ است.
یاسمینا تشانویچ نویسنده، ویراستار، سردبیر، ناشر، معلم و فیلمساز است. نوشته‌هایش به زبان انگلیسی در گرانتا و گاردین (بریتانیا) منتشر شده‌اند. او از گردآورندگان کتاب چمدان: صدای پناهجویان بوسنی و کرواسی است. آثار بسیاری از نویسندگان را به زبان صربی ترجمه کرده است، از جمله پیر پائولو پازولینی، الزا مورانته، ایتالو کالوینو، هانا آرنت، جوزف برودسکی، آلدو بوسی و کارن بلیسکن. یلسمینا از بنیانگذاران ۹۴ است، اولین انتشارات فمینیستی در صربستان. فیلمی که براساس خاطرات یک ابله سیاسی ساخت در پنجاه و ششمین جشنواره‌ی فیلم ونیز و بسیاری جشنواره‌های دیگر به نمایش درآمد.
ناشر انگلیسی در مقدمه کتاب خاطرات یک ابله سیاسی چنین آورده است:
ساعاتی پس ار شروع حمله‌ی هوایی ناتو به یوگسلاوی، یکی از دوستان یاسمینا از سوئد ایمیلی به او زد و حالش را پرسید. یاسمینا که فرصت سر خاراندن نداشت، به جای جواب، بخش‌هایی از خاطرات روزانه‌اش را برای او فرستاد. این دوست نویسنده، آنا والدس، خاطرات یاسمینا را در وب‌سایت مجله‌ای که برایش می‌نوشت منتشر کرد. خاطرات یاسمینا، بدون اطلاع خودش، ظرف یک هفته به چندین زبان ترجمه و بدون ذکر نام نویسنده در پنجاه وب‌سایت مختلف بازنشر شد و از طریق ایمیل در سراسر دنیا دست‌به‌دست چرخید. وقتی دوستی از لندن بریده‌ای از خاطرات یاسمینا را برای خود او فرستاد، یاسمینا با خودش گفت این زن دقیقا مثل من می‌نویسد. در این میان خاطرات زنی ناشناس از بلگراد تبدیل شده بود به خاطرات یک ملت.
[ » معرفی کتاب مرتبط: کتاب قدرت بی‌قدرتان اثر واتسلاف هاول ]
کتاب خاطرات یک ابله سیاسی
اوضاع سیاسی یوگسلاوی در انتهای قرن ۲۰ پیچیده و نابه‌سامان بود. درون مرزهای یوگسلاوی مملو از قومیت‌های گوناگون بود: صرب‌ها، اسلاوها، مسلمانان، کوزوویی‌ها، بوسنیایی‌ها و اقوام دیگر.
میلوشویچ رییس‌جمهور جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی با سیاست‌های نادرستش از این سرزمین کشوری منزوی ساخته بود. میلوشویچ که از او با لقب پدربزرگ یاد می‌کردند، با تحریک صرب‌ها آن‌ها را به حمله به سوی سایر قومیت‌ها ترغیب کرد و آتش جنگ داخلی را برافروخت. ناتو که تحمل آتشی چنین را نزدیک مرزهایش نداشت با عنوان «متوقف کردن نقض حقوق بشر در کوزوو» به این کشور (که آن زمان در دل یوگسلاوی بود) حمله هوایی انجام داد و بر اثر این نابسامانی ۲۰ هزار نیروی کروات، ۱۰۰ هزار بوسنیایی و ۱۰ هزار کوزویی کشته شدند.
در نهایت صرب‌ها در تمام جبهه‌ها شکست خوردند، میلوشویچ که اکنون لقب «قصاب بالکان» را بر پیشانی داشت در دادگاه لاهه محاکمه شد. دادگاه میلوشویچ را به اتهام جنایت علیه بشریت، نقض قوانین و عرف جنگی، زیر پا گذاشتن کنوانسیون ژنو و قتل عام و نقش او در جنگ‌های داخلی کرواسی، بوسنی و کوزوو مورد محاکمه قرار داد.
میلوشویچ در دوران محاکمه از خود دفاع کرد اما رای دادگاه علیه او هیچگاه صادر نشد چرا که او پیش از صدور رای و در زمانی که هیات منصفه در حال بررسی برای ارائه حکم بود پس از گذراندن ۵ سال در زندان جنایات جنگی در لاهه بر اثر حمله قلبی جان سپرد.
اکنون یاسمینا در خاطراتش از روزهایی می‌گوید که فشار روانی بسیاری بر او و مردم یوگسلاوی وارد شده بود. حملات هوایی ناتو به جای آن‌که حقوق بشر را بازگرداند جان مردم بی‌دفاع را می‌ستاند. بیشتر مردم به‌خاطر شرایط اقتصادی و اجتماعی نابه‌سامان درصدد مهاجرت بودند، اما وجهه‌ی جهانی آن‌ها هم خدشه‌دار شده بود و در جهان جایی برای رفتن نداشتند.
خاطرات یاسمینا در کتاب خاطرات یک ابله سیاسی به خوبی نشان می‌دهد که او چگونه بین رفتن و ماندن بلاتکلیف است. چنان خسته و فرسوده که توان تصمیم‌گیرق ندارد. حتی گاهی برخاستن و به پناهگاه رفتن هم برایش دشوار است. میان مرگ و زندگی دست‌وپا می‌زند و آن‌چه او را زنده نگه می‌دارد نوشتن است.
اگر به تاریخ منطقه بالکان و تبعات جنگ‌های دهه ۹۰ علاقه‌مند هستید، علاوه بر کتاب خاطرات یک ابله سیاسی می‌توانید کتاب‌های زیر را نیز مطالعه کنید:
- کتاب روح پراگ
- کتاب کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم
- کتاب کافه اروپا
- کتاب بالکان اکسپرس
- کتاب وزارت درد
جملاتی از متن کتاب
نخستین درس بالکان این است که همیشه باید منتظر اتفاقات نامنتظره بود.
جلوی شادی و زیبایی را نمی‌شود گرفت؛ زیبایی سریع‌تر از مرگ و جنایت رشد می‌کند.
می‌دانستم که تازه اولش است. من با تک‌تک انسان‌هایی که روزی طعم زندگی در جنگ را چشیده‌اند احساس همبستگی می‌کنم.
قبلا از کامپیوتر بدم می‌آمد، اما حالا هروقت بتوانم ازش استفاده می‌کنم. نوشتن در دوران جنگ مثل نوشتن در دوران صلح نیست، گرچه نوشتن برای من همیشه یک نیاز حیاتی بوده است، راهی برای تسکین رنج زیستن.
می خواهید از بدرفتاری با پناهجویان آلبانیایی حرف بزنم؟ همه ی شمایی که این را می خوانید، هرقدر دلتان می خواهد سرزنشم کنید؛ می پذیرم. من می دانم چه خبر است، حتی اگر تنها مدرکم حرف هایی باشد که از این و آن می شنوم، همان طور که خودم قصه ی این روزهای خودم را برایتان تعریف می کنم و انتظار دارم باور کنید. کدام صلیب را به دوش بکشم؟ بمب های ناتو یا آدم کشی صرب ها؟ بین وطن دوستی غیرارادی و عذاب وجدان غیرارادی گرفتار شده ام و راه گریزی ندارم.
دیشب چندتا از دوستانم را ملاقات کردم. هیچ امیدی به آینده نداشتند. با این که همه تحصیل‌کرده و مخالف حکومتند، میهن پرستان کم‌وبیش متعصبی هم هستند. به خاطر نابسامانی اقتصادی ده سال اخیر به افلاس افتاده‌اند. قصد مهاجرت ندارند. مردم عادی روزبه‌روز بیشتر خس می‌کنند که هیچ‌جای دنیا چشم دیدن ما را ندارند، حتی در کشور خودمان زیادی هستیم. نویسندگان و منتقدان همه‌ی دنیا حالا تمام صرب‌ها را همدست جنایتکاران می‌دانند.
باید فکر رفتن را از سرم بیرون کنم. آخرین پل‌هادر انتظار سقوط هستند. بعد دیگر چاره‌ای جز ماندن نخواهیم داشت.
گفت:«می‌دانی ما به پنجره‌های بلگراد چه می‌گوییم؟ ویندوز ۹۹.» تمام پنجره‌های شهر ترک‌خورده‌اند. با چسب روی شیشه‌ها ضربدر زده‌ایم.
مشخصات کتاب
- عنوان اصلی: خاطرات یک ابله سیاسی
- عنوان فرعی: زندگی عادی در بلگراد
- نویسنده: یاسمینا تشانویچ
- ترجمه: راضیه خشنود
- انتشارات: نشر ماهی
- تعداد صفحات: ۱۱۶
- قیمت چاپ اول: ۷۰۰۰۰ تومان
👤 نویسنده مطلب: مهشید موسوی
نظر شما در مورد کتاب خاطرات یک ابله سیاسی چیست؟ لطفا اگر این کتاب را مطالعه کرده‌اید، حتما نظرات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید. با نظر دادن در مورد کتاب‌ها در انتخاب کتاب به همدیگر کمک می‌کنیم.
[ لینک: کانال تلگرام کافه بوک ]
» معرفی چند کتاب دیگر از نشر ماهی:
