هنر خوب خواندن شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد اما مطالعه کتاب راه و چاه بسیار دارد و حتی در همین باره هم کتاب‌های مختلفی نوشته شده است. یکی از معروف‌ترین کتاب‌ها نیز در این زمینه کتاب چگونه کتاب بخوانیم است. ما، چگونه باید بخوانیم تا فوایدی را که خواندن ارائه میکند به بهترین شکل دریافت کنیم؟ در ادامه قصد داریم رهنمودهای ارائه کنیم که ما را در مسیر درست قرار دهد. می‌توان این موراد را همچون رهنمودهایی برای طریقت خواندن در نظر گرفت. همچنین لازم به ذکر است این مقاله الهام گرفته شده از مقاله رابرت دی یانی می‌باشد.
راهکارها و رهنمودهای لازم برای خوب خواندن که به شکل تیتروار در اینجا نقل می‌کنیم:
- فعالانه بخوان
- با تأنی بخوان
- پیشگویانه بخوان
- پس نگرانه بخوان
- تفسیرگرانه بخوان
- سنجش گرانه بخوان
- هدفمندانه بخوان
- از روی عادت بخوان
- همراه با لذت بخوان
اگر به مباحث پیرامون کتاب و کتاب خواندن و همچنین هنر خوب خواندن علاقه دارید، شاید بد نباشد مطالب زیر را نیز مرور کنید.
خواندن فعالانه، خوانش دقیق و عمیقی است که در آن به مشاهده‌گری، ایجاد پیوند و استنباط می‌پردازیم. خوانشی که در آن در مورد متن، سؤال طرح می‌کنیم. فعالانه خواندن شکلی از خوانش پاسخگویانه و متعهدانه است. خوانش فعالانه خوانشی است سرسختانه و به قول ثورو در والدن، مستلزم پشتکار و استقامت ورزشکارانی است که خود را برای رقابت‌های المپیک آماده می‌کنند. در نظر داشته باشد به هنگام خوانش فعالانه هیچ‌کدام از اشاره‌های نویسنده در متن نباید از عادی در نظر گرفته شود و همه سرنخ‌ها باید دنبال شود.
اما خواندن با تأنی خوانشی آهسته و با دقت است. «تأنی» در وجه اسمی اشاره به ملاحظه صبورانه دارد. در وجه فعلی حاکی از عمل اندیشیدن، غور کردن و سنجیدن است. ثورو میکند که «کتاب‌ها باید با همان تأنی و ملاحظه‌ای که نوشته شده‌اند، خوانده شوند».
خواندن پیشگویانه برمبنای آنچه تاکنون در متن آمده، انتظارات ما را در مورد آنچه در ادامه می‌آید برجسته میکند. خواندن پیشگویانه مستلزم تخیل است؛ احتمالات متنی را پیش‌بینی میکند. ما در حین خواندن پیشاپیش با برآوردهایمان در ذهنمان به انتظاراتی شکل می‌دهیم که متن آن‌ها را یا برآورده میکند یا ناکام می‌گذارد؛ اگر انتظاراتمان ناکام بمانند در پیش‌بینی‌های خود بازنگری می‌کنیم یا پیش‌بینی‌های جدیدی صورت می‌دهیم.
خواندن پس‌نگرانه همان قدر که نگاهی به آینده دارد، معطوف به گذشته نیز هست، و بدین ترتیب سیر دورانی و تکرار مارپیچی خواندن را پررنگ میکند. وقتی در کار با متن ضمن پیشروی به عقب نیز دوباره نظر می‌اندازیم، پیوندهای جدیدی ایجاد می‌کنیم و در عین حال بخش‌های قبلی متن را در پرتو بخش‌های بعدی از نو می‌سنجیم.
خواندن تجربه‌ای دورانی است نه خطی. همچنین حالتی بازگشتی دارد. همان‌طور که در متن هم زمان پیش و پس می‌رویم، انتظاراتمان تعدیل می‌شوند و خاطراتمان تغییر می‌کنند.
خواندن تفسیرگرانه خوانشی تحلیلی است. ما در خواندن تفسیرگرانه در پی آن‌ایم که متن را ابتدا برای خودمان و بعد برای دیگران درک، تفسیر و تبیین کنیم. تفسیر کردن شامل معناسازی فعالانه، و نه صرفاً جذب منفعلانه معنا، می‌شود. تفسیر مبتنی بر استنباط است. تفسیر که هم زمان مستلزم درک عقلانی و دریافت عاطفی است بر مبنای استنتاج شکل می‌گیرد و بدون آن تفسیری در کار نیست.
خواندن سنجش‌گرانه هم‌زمان مستلزم در نظر گرفتن ارزش یگانه اثر – میزان بها دادن ما به آن – و ارزشهای متعدد اثر، به ویژه گرایشات اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی آن است. ارزش اثر بنا به اینکه چقدر توجه ما را جلب میکند، بر احساساتمان تأثیر می‌گذارد، به ما آموزش می‌دهد و درگیرمان می‌سازد کمتر یا بیشتر می‌شود. ما آثار مختلف را به دلایل مختلف می‌سنجیم. همچنین اثری یکسان را به طرق مختلف و در مقاطع مختلف زندگی‌مان ارزیابی می‌کنیم.
خواندن هدفمندانه مستلزم خوانشی با نیت خاص است. سرگرمی، رشد فکری، آرامش و مصاحبت. ما ذاتاً موجوداتی اجتماعی هستیم و خواندن راه‌هایی برای رسیدن به لذت و ارزشی که قرین این نوع از ارتباط انسانی است فراهم میکند. خواندن هدفمندانه می‌تواند قدرت تشخیص و تمییز ما را تقویت کند، درایت ادبی‌مان را افزایش دهد، به داوری‌مان عمق ببخشد و ما را به سوی خردورزی رهنمون سازد.
خواندن از روی عادت. خوب خواندن همراه با مهارت و اعتماد به نفس به بهترین شکل ممکن از طریق خواندن منظم و روزانه میسر می‌شود. وقتی خواندن را به بخش ثابتی از فعالیت‌های روزانه خود بدل کنیم، بر اهمیت آن در سلامت فکری، عاطفی و روانی خود صحه می‌گذاریم. ما با خواندن از سر عادت، سطحی از راحت خواندن را در خودمان پرورش می‌دهیم که برای توفیق در خوانش بلند مدت و لذت بردن از آن ضرورت دارد.
خواندن همراه با لذت. ما باید از خواندنمان لذت ببریم و به مدد آن در پی لذت باشیم. باید آن کتاب‌ها و مقاله‌هایی را بخوانیم که دلمان می‌خواهد بخوانیم و مشتاقانه منتظر خواندنشان هستیم. با خواندن کتاب‌هایی که ما را جذب می‌کنند، از آن‌ها یاد می‌گیریم و اجازه می‌دهیم جادویمان کنند. خواندن برای لذت باعث تقویت عادت به خواندن می‌شود. برای خوب خواندن باید با فکر و احساس بخوانیم فعالانه و با تأنی؛ پیشگویانه و پس نگرانه؛ تفسیرگرانه و سنجش‌گرانه؛ هدفمندانه، از روی عادت و همراه با لذت. هنر خوب خواندن و این شیوه‌های خواندن فواید بیشماری دارند و می‌توانند زندگی ما را دگرگون کنند.
نظرهای مختلفی پیرامون کتاب خواندن و هنر خوب خواندن وجود دارد. در اینجا مواردی را که رابرت دی یانی ارائه داده است را مرور کردیم. شما در این باره چه تجربه‌ها و نکاتی در ذهن دارید که به خوب خواندن کمک کند؟ لطفاً نظرات خود را در قسمت کامنت‌های همین مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
[ لینک: کانال تلگرام کافه بوک ]
