کتاب نیکوس کازانتزاکیس با عنوان فرعی «یک زندگی‌نامه» اثر هلن کازانتزاکیس است که در واقع مجموعه‌ای عظیم از نامه‌های نویسنده بزرگ یونانی، نیکوس کازانتزاکیس، است. هلن نیز از ابتدا تا انتهای کتاب در کنار خواننده حضور دارد و با توضیحات مختصر و گاه طولانی اتفاقات را روایت می‌کند.
نیکوس کازانتزاکیس در سال ۱۸۸۳ در شهر کاندی، مرکز جزیره کرت، به دنیا آمد. جزیره‌ای که کازانتزاکیس بسیار به آن عشق می‌ورزد. کازانتزاکیس برای اولین بار با ترجمه کتاب آزادی یا مرگ که توسط محمد قاضی انجام شد در سال ۱۳۴۸ به عاشقان ادبیات در ایران معرفی شد و پس از آن محبوبیت زیادی در بین خوانندگان پیدا کرد. به جز کتاب «اولیس» که عظیم‌ترین اثر نویسنده است، بیشتر کتاب‌های نیکوس کازانتزاکیس به زبان فارسی ترجمه شده است.
پشت جلد کتاب نیکوس کازانتزاکیس آمده است:
این کتاب که بی‌شک کامل‌ترین زندگی‌نامه‌ی نکوس کازانتراکیس است. پر است از عشق، شور، ایمان، نفرت، وحشت و سرکشی. پر است از خاطرات، سفرنامه‌ها، نامه‌های سرگشاده‌ی کازانتراکیس به هنرمندان و روشنفکران روزگار خود که طنینش همچنان پایدار است و پایدار خواهد ماند. در این کتاب خواننده با آفاق اندیشه‌های کازانتزاکیس نسبت به جهان و انسان و سیر و سلوکی که او در دنیای معنوی خویش از سفرهایی استثنایی به انگلستان، مسکو، پکن، ژاپن، شرق دور داشته بیشتر آشنا می‌شود.
از جمله کتاب‌های نیکوس کازانتزاکیس که در وب‌سایت معرفی کتاب کافه‌بوک بررسی شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. هر کدام از این رمان‌ها به تنهایی یک اثر جدی محسوب می‌شوند:
- رمان زوربای یونانی
- رمان سرگشته راه حق
- رمان آخرین وسوسه مسیح
- رمان مسیح بازمصلوب
- رمان آزادی یا مرگ
- کتاب گزارش به خاک یونان
- رمان به سوی آزادی
بر روی سنگ قبر این نویسنده کرتی نوشته شده: «نه آرزویی دارم، نه می‌ترسم. من آزادم.» با خواندن کتاب‌ها و مخصوصاً با خواندن نامه‌هایی که در این کتاب آمده است به خوبی می‌توان به مفهوم و عمق این نوشته پی برد.
کتاب نیکوس کازانتزاکیس
همان‌طور که اشاره شد، این کتاب به نحوی زندگی‌نامه است و قسمت عمده آن شامل نامه‌های نیکوس کازانتزاکیس است. این نامه‌ها شاید حدود ۸۰ درصد کتاب را شامل شود. هلن نیز پس از مقدمه و شرح آشنایی خود با نیکوس (که بسیار خواندنی است) خواننده را در مسیر همراهی می‌کند و قبل از نامه‌های مهم توضیحات مختصری ارائه می‌کند.
هلن از همان لحظه‌ی اول شیفته غنای درونی کازانتزاکیس شده بود. کازانتزاکیس با اشتیاق فراوان صحبت می‌کرد و به‌نظر می‌رسید که می‌خواهد دنیا را فتح کند. هلن می‌نویسد: «از همان روز اول، به من توصیه کرد: «از خودت تصویری ایده‌آل بساز و بکوش به آن شبیه باشی.» این باوری تزلزل‌ناپذیر بود که تقریباً آن را در دهان تمام قهرمان‌هایش گذاشت و خود نیز دائماً تمرینش می‌کرد.»
جنبه‌های مختلف شخصیت کازانتزاکیس به خوبی در این کتاب مشخص است. عطش او به زندگی و کشف همه جنبه‌های آن، عشق به آزادی، سرشت عمیقاً مذهبی، عشق به عدالت و برابری، غرق شدن در کلمات، زیاده‌خواه بودن و عاشقی تنها بخشی از این موارد است. هلن کازانتزاکیس در قسمتی از کتاب درباره او می‌نویسد:
از خودش ناممکن را طلب می‌کرد. در نامه‌ها و در کتاب‌هایش، در زندگی شخصی‌اش و در میان جمع همیشه خودش باقی می‌ماند، آرام و در عین حال سرزنده، خواه جدی و خواه خندان، با ضعف‌ها و قوت‌هایش، بی‌اعتنا به آنچه مردم علیه‌اش می‌گفتند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس اثر هلن کازانتزاکیس – صفحه ۱۸)
کتاب در چهار بخش اصلی نوشته شده و نامه‌ها از سال ۱۹۰۲ شروع و در بیشتر موارد به ترتیب زمانی پیش می‌رود. بخش اول این کتاب «بذر» نام دارد که بیشتر شکل‌گیری شخصیت نویسنده را نشان می‌دهد. بخش دوم کتاب که «ادیسه» نام دارد بیشتر به تلاش‌های عظیم کازانتزاکیس اشاره می‌کند که برای سرودن اشعار کتاب ادیسه انجام داده است. کتابی که متاسفانه هنوز به فارسی ترجمه نشده است. بخش سوم «جنگ» نام دارد و به دوران جنگ جهانی دوم و اتفاقات پیرامون آن اشاره دارد. نهایتاً بخش آخر کتاب که «به سوی افق» نام دارد بخش پرباری است که در آن کازانتزاکیس رمان‌های مشهور خودش را خلق می‌کند.
مترجم کتاب – فرزانه قوجلو – که ترجمه قابل قبولی از کتاب ارائه داده، در مقدمه خود می‌نویسد: «کازانتزاکیس، نویسنده بود و مترجم و جهانگرد و فیلسوف. این وجه آخر که بسیار در نوشته‌هایش بارز است همواره مورد توجه دوستداران او قرار گرفته است. کازانتزاکیس به دورانی می‌زیست که وحشتی همه جانبه بر جهان حکم می‌راند و او برای گذر از این دهلیز وحشت به همه چیز چنگ می‌زد.»
[ » معرفی و نقد کتاب: کامو آرمان سادگی – زندگی‌نامه آلبر کامو ]
درباره کتاب
نامه‌های نیکوس کازانتزاکیس که در این کتاب جمع‌آوری شده در نوع خود بی‌نظیر است و بدون تردید اگر شما هم طرفدار او باشید از خواندن آن‌ها بسیار لذت خواهید برد. این نامه‌ها که گاه جنبه خصوصی دارند، چهره لطیف و عاشق کازانتزاکیس را به خوبی نشان می‌دهند اما شاید بیشتر از هر چیز دیگری، عشق به زندگی از میان سطرهای کتاب به چشم بیاید.
لحظه‌های ماندگار و خواندنی در کتاب زیاد است ولی شاید به یاد ماندنی‌ترین قسمت کتاب نامه‌های زوربا باشد. همان‌طور که احتمالاً می‌دانید زوربا – که شخصیت او در کتاب زوربای یونانی به تصویر کشیده شده – یکی از دوستان کازانتزاکیس بود و این دو بسیار به هم نزدیک بودند. متاسفانه نامه‌های کازانتزاکیس به زوربا موجود نیست و در کتاب نیز آورده نشده اما چند نامه از زوربا به کازانتزاکیس در کتاب آورده شده که بسیار خواندنی و درجه یک هستند. طبیعاً اگر کتاب زوربای یونانی را خوانده باشید این قسمت کتاب بسیار جذاب‌تر خواهد بود.
به اعتقاد من اگر شما رمان‌های معروف کازانتزاکیس را نخوانده باشید – رمان‌هایی مانند زوربای یونانی، آزادی یا مرگ، مسیح بازمصلوب، سرگشته راه حق و آخرین وسوسه مسیح – خواندن این کتاب آن طور که باید و شاید برای شما لذت‌بخش نخواهد بود. اما اگر این رمان‌ها را خوانده باشید به احتمال زیاد پس از خواندن نامه‌های مختلف تصاویر هر کدام از رمان‌ها در ذهن شما زنده خواهد شد و دقیقاً می‌دانید که هر قسمت از زندگی کازانتزاکیس در کدام بخش از کتاب‌هایش نقل شده است.
کتاب مهم دیگری که بسیار به درک شخصیت کازانتزاکیس کمک می‌کند، کتاب گزارش به خاک یونان است. کتابی که یک اتوبیوگرافی محسوب می‌شود و پیشنهاد ما به کسانی که عاشق کازانتزاکیس هستند این است که در کنار این نامه‌ها خوانده شود.
در نهایت لازم است اشاره کنیم که همه نامه‌های کتاب حاضر شاید آن جذابیت نثر کازانتزاکیس را که در رمان‌هایش دیده‌ایم نداشته باشد. همان‌طور که اشاره شد این کتاب بسیار گسترده است و نامه‌های موجود در آن از همه‌چیز صحبت می‌کند. از سفرهای مختلف کازانتزاکیس گرفته تا جنگ و پرولتاریا و لنین و غیره. بنابراین ممکن قسمت‌های مختلف کتاب برای خواننده جذابیت نداشته باشد.
[ » معرفی و نقد کتاب: کتاب گفت‌وگو با مرگ – زندگی‌نامه ]
جملاتی از کتاب نیکوس کازانتزاکیس
فقط آنان که عشق می‌ورزند می‌توانند دوام آورند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۳۰)
این شعار که «با تمام بادها بذرهایم را می‌کارم» می‌توانست شعار نیکوس کازانتزاکیس باشد. مرد آهنین اراده، مرد خستگی‌ناپذیر هرگز نمی‌توانست در سمتش بماند وقتی رسالتش به ثمر می‌رسید. روح و جسمش می‌شورید؛ تب او را در هم می‌کوفت. کار جنون‌آسا به هیچ وجه او را فرسوده نمی‌کرد. برعکس، کار راحت و روزمره برایش تهوع‌آور بود. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۸۳)
هدف من هنر برای هنر نیست، بلکه یافتن و توصیف احساس جدیدی از زندگی است. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۸۷)
چه شادمانه نفس خواهم کشید! چه سعادتی است که نیرومند باشیم، از کسی متنفر نباشیم، و هدفی عظیم در برابرمان باشد و برای نیل به آن بجنگیم! (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۹۲)
در شهر پیزا گشت می‌زنم و فردا هم در فلورانس. قلبم فرو می‌ریزد، در این اشتیاق می‌سوزد که بگریزد از این بلوای زیبایی که به دوران ما تعلق ندارد، اما این زیبایی‌ها چنان فریبنده‌اند که می‌توانند حتی جسورترین روان‌ها را نیز فلج کنند. راهی که ادیسه پیش گرفت، خود را به بادبانی بست، آزادی خود را از بین برد تا به بازی گرفته نشود، خلاف سرشت من است. من می‌خواهم تمام آوازها را بشنوم، تمام این شورِ سرگیجه‌آور را حس کنم و از همین رو باید آزاد باشم. من این هراس و آگاهی را می‌خواهم که هر لحظه مرا به مخاطره می‌افکند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۱۷۰)
مدت‌هاست که کلمه‌ای بر زبان نیاورده‌ام و دهانم خلوص و تقدس را حس می‌کند، انگار غسل تعمید شده‌ام. ایمان دارم که هیچ‌چیز شکوهمندتر از سکوت نیست. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۲۴۵)
کلمات خیانتکارند و همه‌چیز را بی‌نهایت ساده می‌کنند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۳۰۹)
وقتی برمی‌گردم و به گذشته می‌نگرم و آنچه را که طی یک ماه در ژاپن دیدم و حس کردم کمی احساس خستگی می‌کنم و هنوز نمی‌توانم به نتایج یکپارچه‌ای برسم. انبانی از شادی و مرارت، خستگی، سرمستی، دلتنگی، آزادی، رنگ‌های قدسی، نقاشی‌ها، مجسمه‌ها، تئاتر، زنان، جنگل‌ها، معابد، دریاها، همگی در سینه‌ی من تلنبار مانده است و نمی‌توانم بیانش کنم. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۳۸۵)
برای اولین بار در عمرم معنای تنبلی را تجربه کردم. برای اولین بار، متوجه شدم که چیزی به عنوان بدن وجود دارد که باید مواظبش باشیم و نه برای خودش، بلکه برای روحی که روی شانه‌هاش حمل می‌کند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۵۷۵)
دیروز تلگرامی از ناشر در آلمان دریافت کردم: آخرین وسوسه زیر تیغ پاپ‌ها. همیشه از کوته‌بینی و کوته‌فکری نوع بشر حیرت کرده‌ام. این‌جا کتابی است که من با خلسه‌ی عمیق مذهبی نوشته‌ام، با عشق پرشور برای مسیح و حالا پاپ، نماینده‌ی مسیح، اصلا درکی از آن ندارد، نمی‌تواند عشق به مسیح را که کتاب با آن نوشته حس کند و محکومش می‌کند. (کتاب نیکوس کازانتزاکیس – صفحه ۶۲۳)
مشخصات کتاب
- عنوان: نیکوس کازانتزاکیس
- نویسنده: هلن کازانتزاکیس
- ترجمه: فرزانه قوجلو
- انتشارات: ماهریس
- تعداد صفحات: ۶۷۰
- قیمت چاپ دوم – سال ۱۳۹۸: ۸۹۰۰۰ تومان
نظر شما در مورد کتاب گزارش نیکوس کازانتزاکیس چیست؟ لطفا اگر این رمان را خوانده‌اید نظرات ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید. با نظر دادن در مورد کتاب‌ها در انتخاب کتاب به همدیگر کمک کنیم.
[ لینک: کانال تلگرام کافه بوک ]
» معرفی چند مطلب دیگر:
