کتاب آزادی حیوانات ترجمه‌ای از کتاب Animal Liberation نوشته پیتر سینگر است که در حمایت از حقوق حیوانات نوشته شده است. قبل از وارد شدن به موضوع اصلی، مقدمه‌ها و پیش‌گفتارهای زیادی در کتاب آمده است که برای معرفی و کسب اطلاعات بیشتر در مورد کتاب مفید است. ما نیز در کافه‌بوک قسمت‌هایی از این مقدمه‌ها و پیش‌گفتارها را نقل می‌کنیم.
مترجم کتاب – بهنام خداپناه – که ترجمه‌ی بسیار خوب و روانی از این کتاب ارائه کرده است، در مقدمه مفصلی که بر این کتاب نوشته است به نکات زیادی از جمله قوانینی که در زمینه حقوق حیوانات وجود دارند اشاره کرده و در طول کتاب هم در قسمت پاورقی، هرجا که لازم دانسته در مورد وضعیت حقوق حیوانات در ایران، متنی نوشته و یا از جایی نقل کرده است. خداپناه در مورد ترجمه کتاب آزادی حیوانات نیز چنین می‌گوید:
تصمیم به ترجمه کتابی در زمینه آنچه این روزها در غرب با عنوان «اخلاقِ حیوانی» شناخته می‌شود، که به معنای نحوه مناسبات و برخورد و رفتار ما انسانها با حیوانات است، از آن روی به سرم زد که هرچه در این زمینه در زبان فارسی بیشتر کندوکاو می‌کردم کمتر می‌یافتم. تنها کتاب‌هایی که توانستم به زبان فارسی در خصوص جایگاه حیوانات در اخلاق و اینکه چطور باید با آنها رفتار کنیم بیابم کتاب‌هایی بودند مربوط به تقریبا بیش از نود سال پیش: انسان و حیوان (۱۳۰۳ ه.ش)، فوایدِ گیاهخواری (۱۳۰۶ ه.ش) هر دو از صادق هدایت.
قسمت‌هایی از پیش‌گفتار نویسنده به مناسبت ترجمه فارسی کتاب:
امیدوارم این ویراست باعث برانگیختنِ نسلِ جدیدی از فعالان ایرانی و پیوستن آنها به جنبش حمایت از حیوانات شود.
در جایی خواندم هنگامی که پیامبر اسلام [ص] با سپاهایانِ خود برای فتح مکه می‌رفت سگی را دید که به بچه‌هایش شیر می‌داد و زوزه می‌کشید. پیامبر به یکی از همراهانش فرمورد که کنار (و جلو) آن حیوان بایستد و از او مراقبت کند تا مبادا سپاهیان که از آن‌جا می‌گذرند به او و بچه‌هایش آسیبی برسانند.
ماجرای گیرا نهایتِ توجه به حیوانات را نشان می‌دهد. می‌توان تصور کرد که پیامبر با دیدن بی‌رحمی‌هایی که به شکلی عادی، و به نحوی بسیار غیرضروری، در جوامع مدرنِ امروزی بر حیوانات وارد می‌شود وحشت‌زده میشد.
یووال نوح هِراری – نویسنده کتاب انسان خردمند – نیز مقدمه بی‌نظیری بر کتاب آزادی حیوانات نوشته که به بخش‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:
حیوانات قربانیانِ اصلی تاریخ‌اند، و رفتار با حیواناتِ اهلی در دامداری‌های صنعتی شاید بدترین جنایت تاریخ باشد.
مسیر پیشرفت بشری با حیواناتِ مرده فرش شده است.
کتاب آزادی حیوانات پرسش‌های اخلاقی‌ای را مطرح می‌کند که هر انسانی باید آنها را جدی بگیرد. ممکن است همه با نظر سینگر موافق نباشند، اما با فرض اینکه بشر قدرت عظیمی نسبت به همه حیوانات دیگر در اختیار دارد، این مسئولیت اخلاقی را داریم که آن را به دقت مطالعه و بررسی کنیم.
[ لینک: کتاب قمار خدایان ]
کتاب آزادی حیوانات
پیتر سینگر این کتاب را تقریبا چهل سال پیش (۱۹۷۵) نوشت و می‌گوید که لازم است نگرش انسان به حیوان تغییر کند. او در قسمتی از کتاب درباره آزادی حیوانات می‌گوید:
این کتاب درباره خودکامگی انسان در برابر حیوانات است. این خودکامگی از دروان گذشته تاکنون همچنانن باعث وسعتی از درد و رنجی شده که تنها می‌توان آن را با درد و رنجی مقایسه کرد که قرن‌ها خودکامگی سفیدپوستان بر سیاهپوستان ناشی شده است. نزاع با این خودکامگی نزاعی است به اهمیتِ هر مسئله اخلاقی و اجتماعی‌ای که در سال‌های اخیر به سر آن مبارزه صورت گرفته است.
حرف اصلی نویسنده در کتاب آزادی حیوانات، این است که ما باید در رفتار خود با حیوانات به شکل جدی تجدید نظر کنیم و به حقوق آنها احترام بگذاریم. سینگر کتاب خود را در شش فصل به شرح زیر نوشته است:
- همه حیوانات برابرند
- ابزارهای پژوهش
- درون دامداری صنعتی
- گیاهخواری
- سلطه انسان
- گونه‌پرستی در جهان معاصر
پشت جلد کتاب آزادی حیوانات آمده است:
آزادی حیوانات سال‌ها پیش، در اولین نوبت چاپ، به هدف دگرگون کردن رفتار انسانها با حیوانات الهام‌بخش جنبشی جهانی شد. میلیون‌ها زن و مرد دل‌نگران در اقصی نقاط جهان با خواندن این اثر توجهشان به سوء‌استفاده‌های تکان‌دهنده از حیوانات جلب شد. اما مسلم است که تنها تلاش این کتاب برملاکردن واقعیت‌های خوفناک «دامداری صنعتی» نسیت؛ نویسنده برای تاثیر بیشتر و نتیجه گرفتن از تحقیقاتش، جایگزین‌هایی پیشنهاد می‌کند که هم برای انسانها و هم برای حیوانات مفید است.
در نسخه حاضر، یعنی ویراست جدید اثر، نویسنده تاثیر جنبش آزادی حیوانات را طی دهه‌های اخیر بررسی می‌کند، سپس دست به افشاء روش‌هایی می‌زند که انسانها در پیش گرفته‌اند تا بدون توجه به روحیات حیوان، همچنان از آن به مثابه ابزاری صرف استفاده کنند.
با خواندن آزادی حیوانات جدا از آن‌که از لحاظ اخلاقی مجاب به دگرگونیِ رفتار با حیوانات می‌شوید، با معرفی آن به حامیان این موضوع یا به کسانی که هنوز در رفتار خود تردید دارند، قدمی در جهت این جنبش برمی‌دارید.
بی‌جهت نیست که ریچارد آدامز، نویسنده، از این کتاب با عنوان «مهم‌ترین و مسئولانه‌ترین اثر» یاد کرده و پرسیده: «آیا وقت آن نرسیده که دیدگاه خود را نسبت به جهان و مسئولیتمان را در قبال موجوداتش تغییر دهیم؟»
[ لینک: پاراگراف‌هایی از کتاب‌های معروف ]
درباره کتاب آزدی حیوانات
قبل از هرچیزی اشاره کنم که این کتاب بسیار تکان‌دهنده و صدالبته مهم است و نویسنده برای نوشتن آن از نتایج تحقیقات زیادی که در سراسر دنیا انجام شده استفاده کرده است و ما این اثر را جزء کتاب‌های پیشنهادی کافه‌بوک برای مطالعه قرار داده‌ایم.
اعتراف میکنم که در سراسر این کتاب بهت‌زده بودم و مدام به نشانه تاسف سر تکان می‌دادم. یووال نوح هِراری درست می‌گفت، کارهایی که ما آدم‌ها با حیوانات می‌کنیم جنایت است. جنایتی که فکر نمی‌کنم به این زودی تمام شود. شاید در نگاه اول به کشتن و شکار حیوانات فکر کنید اما این موضوع در مقابل دیگر کارهایی که با آنها می‌کنیم تقریبا هیچ است.
پیتر سینگر در کتاب، ابتدا ثابت می‌کند که حیوانات (مثل سگ، گربه، اسب، خرگوش، خوک و…) سیستم عصبی شبیه انسان دارند و درد را احساس می‌کنند. حتی این موضوع را در ماهی‌ها و میگوها و خرچنگ‌ها هم بررسی می‌کند که آیا آنها نیز درد را به همان شکلی که ما انسانها احساس می‌کنیم، احساس می‌کنند یا خیر. و در ادامه جنایت‌های بشری را شرح می‌دهد. آزمایش‌های وحشتناکی که بر روی حیوانات انجام می‌دهیم. آزمایش‌هایی بر روی موش‌ها، میمون‌ها، سگ‌ها، خرگوش‌ها و…
نمونه‌ای از این آزمایش‌های عجیب غریب از صفحه ۱۸۲ کتاب:
در آزمایشگاهی در مرکز پزشکیِ داون‌اِستیت به مدیریت جرالد دنو، میمون‌های رزوس به صندلی‌های مهارکننده محکم بسته شدند. سپس به حیوانات آموخته شده که مصرفِ کوکائین را مستقیما به درون جریانِ خون خود به هر میزانی که خواستند تنها با فشار یک دکمه کنترل کنند. طبق یک گزارش:
میمون‌های تحت آزمایش دکمه را بارها و بارها، حتی پس از تشنج هم فشار می‌دادند. آنها اصلا به خواب نمی‌رفتند. با وجود آن‌که پنج تا شش برابر مقدار معمولشان غذا می‌خوردند، نحیف و نزار شده بودند… . دستِ آخر آنها شروع به آسیب زدن به خود کردند و سرانجام از سوءمصرف کوکائین جان دادند.
دکتر دنو اذعان داشته است به اینکه «انسان‌های اندکی می‌توانستند از پس دزهای بالای کوکائینی برآیند که به این میمون‌ها داده میشد.»
قسمت دیگر کتاب که به معنای واقعی جنایت آدم‌ها را نشان می‌دهد فصل «درون دامداری صنعتی» است. دامداری‌هایی که کارشان فقط شکنجه حیوانات است و دیگر هیچ. در این فصل به بلاهایی اشاره می‌شود که بر سر حیوانات می‌آورند تا صرفا سود اقتصادی بالاتر رود. در ادامه کتاب هم نویسنده در مورد انجام کار درست و رو آوردن به گیاهخواری می‌نویسد و تاکید می‌کند که رژیم گیاهخواری یک رژیم کامل است و همه‌ی نیازهای بدن از طریق آن تامین می‌شود. همچنین درباره گونه‌پرستی و سلطه انسان صحبت می‌کند.
نکته آخر اینکه اگر به حقوق حیوانات فکر می‌کنید، اگر حیوان خانگی دارید، اگر نگران سگ‌ها و گربه‌ها در خیابان‌ها هستید و اگر به طور کلی نگران حقوق حیوانات هستید، خواندن این کتاب و عمل کردن به گفته‌های آن یکی از کارهای مهمی است که می‌توانید انجام دهید. اما اگر فردی هستید که تا به حال به حقوق حیوانات فکر نکرده‌اید، به آزمایش‌ها و رفتارهای نامناسبی که با حیوانات می‌شود فکر نکرده‌اید، خواندن این کتاب برای شما یکی از کارهای ضروری است.
[ لینک: معرفی بهترین کتاب‌ها در طول تاریخ ]
جملاتی از متن کتاب آزادی حیوانات
اینکه تنها توجه خود را به سگ‌ها محدود کنیم درست نیست. انسانها تمایل دارند به سگ‌ها توجه کنند زیرا آنها عموما با سگ‌ها ارتباط و احساس همدلی بیشتری دارند؛ اما حیواناتِ دیگر هم به اندازه سگ‌ها می‌توانند رنج بکشند. (آزادی حیوانات – صفحه ۱۳۰)
آمار رسمی دولتی نشان می‌دهد که در سال ۱۹۸۸ حدود ۳/۵ میلیون آزمایش علمی روی حیوانات انجام گرفته است. (آزادی حیوانات – صفحه ۱۳۸)
لوازم آرایش و موارد دیگری نیز در چشم حیوانات آزمایش می‌شوند. آزمایش‌های موسوم به سوزشِ چشم درایز برای نخستین بار در دهه ۱۹۴۰ صورت گرفت، زمانی که شخصی به نام جی. اچ. درایز، که برای سازمان غذا و داروی آمریکا کار می‌کرد، معیاری را برای ارزیابی میزان سوزش یک ماده زمانی که در چشمان خرگوش‌ها قرار می‌گیرد تعیین کرد. (آزادی حیوانات – صفحه ۱۶۴)
برای اکثریتِ انسانها، خصوصا آن‌هایی که در مناطق شهری مدرن زندگی می‌کنند، مستقیم‌ترین شکلِ برخورد با حیوانات هنگام صرف غذاست: یعنی زمانی که آنها را می‌خوریم. (آزادی حیوانات – صفحه ۲۲۷)
گاو شیری، که زمانی با آرامش، و حتی به شکلی شاعرانه، روی تپه‌ها پرسه می‌زد، اکنون عبارت است از دستگاه تولید شیری که به دقت تحت نظارت و به خوبی تنظیم شده است. آن تصویرِ روستایی از گاو شیری که با گوساله‌اش در علفزار بازی می‌کند نقشی در تولیدِ شیر بارزگانی ایفا نمی‌کند. بسیاری از گاوهای شیری در محیط‌های بسته پرورش می‌یابند. (آزادی حیوانات – صفحه ۲۸۴)
کشتنِ یک حیوان به خودی خود عمل دردناکی است. گفته می‌شود که اگر ما مجبور بودیم خود برای تامین گوشتِ مصرفی‌مان حیوان بکشیم همه گیاهخوار می‌شدیم. (آزادی حیوانات – صفحه ۳۰۱)
گیاهخواری صرفا ژستی نمادین نیست. همچنین تلاشی برای منزوی ساختن خود از واقعیت‌های زشتِ جهان هم نیست، که خود را بدونِ مسئولیتی در قبال ستم و کشتارِ سرتاسر جهان پاکیزه نگاه داریم. گیاهخواری گامی علمی و کارآمد است که با انتخاب آن می‌توان هم به کشتن حیوانات خاتمه داد و هم به وارد ساختن رنج به آنها. (آزادی حیوانات – صفحه ۳۲۵)
آزادی حیوانات در مقایسه با جنبش‌های آزادی‌بخشِ دیگر مستلزم ازخودگذشتگی بیشتری از ناحیه انسان‌هاست. خودِ حیوانات از مطالبه آزادی‌شان ناتوان‌اند، و توانایی اعتراض علیه شرایطِ خود با رای، تظاهرات یا تحریم را ندارند. (آزادی حیوانات – صفحه ۴۴۶)
مشخصات کتاب
- عنوان: آزادی حیوانات
- نویسنده: پیتر سینگر
- ترجمه: بهنام خداپناه
- انتشارات: ققنوس
- تعداد صفحات: ۴۸۸
- قیمت چاپ اول – ۱۳۹۶: ۳۵۰۰۰ تومان
[ لینک: اینستاگرام کافه‌بوک ]
نظر شما در مورد کتاب آزادی حیوانات چیست؟
معرفی چند کتاب خوب دیگر از نشر ققنوس:
